“CBCS TA AHUSTÁ PROYEKSHON DI KRESEMENTU” E sakrifisionan ekonómiko di e lockdown ta supstansial pa e paisnan Kòrsou i Sint Maarten

Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten (CBCS) a ahustá su proyekshon di kresementu pa 2020 pa Kòrsou i Sint Maarten i siguiente añanan. Den e proyekshon anterior CBCS a kalkulá e impakto ekonómiko di e seramentu di fronteranan pa buelonan komersial i tráfiko marítimo, miéntras den e proyekshon nobo efektonan di e lockdown tambe ta inkorporá. “A konsekuensia di e lockdown e ekonomianan di Kòrsou i Sint Maarten, ku a keda severamente afektá pa e seramentu di fronteranan, a keda praktikamente paralisá. Teniendo kuenta ku e sakrifisionan ekonómiko di un lockdown ta supstansial, mester na un forma responsabel, pero mas lihé posibel, reaktivá partinan importante di e aktividatnan ekonómiko ku na e momentunan aki ta paralisá”, segun dr. Jose Jardim, presidente interino di CBCS. CBCS den luna di mart a kalkulá e efektonan ekonómiko di e seramentu di fronteranan di Kòrsou i Sint Maarten pa buelonan komersial i tráfiko marítimo. E efektonan negativo ta konsiderabel. Ku e seramentu di fronteranan pa un periodo di 3 luna sigui pa un rekuperashon gradual despues ku nan habri bèk, Kòrsou lo registrá un kontrakshon real di 14,9%. Mientrastantu CBCS a ahustá e pronóstiko aki ku un 1,0 punto porsentual pa 13,9% pa motibu ku e introdukshon di Impuesto General di Konsumo (ABB) no a tuma lugá mas riba dia 1 di aprel. CBCS den su proyekshon nobo ta asumí ku esaki lo drenta na vigor riba dia 1 yüli 2020. Pa Sint Maarten CBCS a pronostiká den mart un kontrakshon ekonómiko di 13,7% pa 2020 ku e seramentu di fronteranan pa un periodo di 3 luna siguí pa un apertura gradual. E proyekshon aki a keda ahustá pa abou ku 1,2 punto porsentual pa 14,9%. Mientrastantu e gobièrnunan di Kòrsou i Sint Maarten a alsa e medidanan di prekoushon kual a resultá den un lockdown kompletu di tur dos pais. Mientrastantu na Kòrsou a suavisá e medidanan un tiki, miéntras ku na Sint Maarten e lockdown e keda apliká mas resien. Pa motibu di e lockdown kompletu e ekonomianan di Kòrsou i Sint Maarten ta praktikamente paralisá.
Basá riba e senario di e seramentu di fronteranan pa un periodo di 3 luna siguí pa un rekuperashon gradual despues di e reapertura, CBCS a kalkulá e efekto di un lockdown pa un periodo di 1 luna, 2 luna i 3 luna pa ámbos pais. “Den kaso di Kòrsou, e ekonomia lo kontraé ku 17,7% ku un lockdown di 1 luna. Sinembargo, e kontrakshon ekonómiko por subi te na 25,4% ku un lockdown di 3 luna. E ekonomia di Sint Maarten tambe lo keda fuertemente afektá pa un lockdown ku un kontrakshon di entre 17.0% (lockdown di 1 luna) i 21.1% (lockdown di 3 luna)”, segun dr. Jardim.

CBCS ta splika ku e kontrakshon na Kòrsou lo ta mas fuerte kompará ku Sint Maarten debí na e inflashon mas haltu na Kòrsou i pa motibu ku na inisio a proyektá un kresementu na Sint Maarten i un kontrakshon na Kòrsou. Ta antisipá un inflashon di 3.5% pa Kòrsou, miéntras ta spera ku Sint Maarten lo registrá un inflashon di 2.3%. “E inflashon mas haltu na Kòrsou ta debí na e rekargo ku gobièrnu a introdusí riba 1 di mart i 1 di aprel 2020 riba gasolin i gasoil. E proyekshon aki tambe ta asumí ku lo introdusí ABB na yüli 2020. E oumento di inflashon ta moderá pa un kaida fuerte di e preisnan internashonal di petroli. Pa motibu di inflashon haltu, e poder di kompra lo baha i e posishon kompetitivo lo keda perhudiká”, di akuerdo ku dr. Jardim. “Sint Maarten na e otro banda, lo benefisiá di e kaida di preisnan internashonal di petroli, ku lo resultá den inflashon mas abou kompará ku Kòrsou”.

E presidente interino ta enfatisá ku e pronóstikonan ekonómiko aktualmente ta mará na insertidumbrenan grandi. “Na e momentunan aki ta papia di un pandemia ku a kondusí na un krísis ekonómiko mundial. Tin hopi riesgo negativo mará na e pronóstiko aktual, inkluyendo trayektoria i durashon di e pandemia, e velosidat ku e medidanan restriktivo lo keda suavisá i gradualmente redusí i kon aktividat ekonómiko lo rekuperá “.

Tambe ta asina ku mas largu e medidanan di prekoushon dura, e efekto negativo riba nos ekonomia tambe ta bira mas grandi. E efekto negativo tambe ta dependé di kon lihé e ekonomia ta rekuperá. “Mas largu e lockdown dura, ménos e partinan di ekonomia ku ainda ta aktivo – for di punta di bista di solidaridat – ta kapas pa karga e aktividatnan ekonómiko ku a para i ménos sostenibel e posishon di debe di e gobièrnu ta bira. Pa e motibu aki mester trata pa na un forma responsabel, pero mas lihé posibel, reaktivá e partinan importante di aktividatnan ekonómiko ku aktualmente ta paralisá”, asina dr. Jardim ta konkluí.