Aan de leden van de Tweede Kamer
Bonaire, 25 september 2018
Geachte leden van de Tweede Kamer,
Morgen, 26 september 2018, staat een plenair debat gepland over het Bestaansminimum Caribisch Nederland. Wij vragen dringend uw aandacht voor het volgende.
De voorgenomen maatregelen van de regering om de kloof te verkleinen die gaapt tussen inkomens en minimaal noodzakelijke kosten van levensonderhoud op de BES-eilanden, zijn een garantie voor een blijvend gigantisch armoedeprobleem op korte en middellange termijn.
De hoogte van het minimumloon is leidend in een flink aantal van de voorgenomen maatregelen. De voorgenomen concrete maatregelen bieden, hoe lovenswaardig ook in vergelijking met die van de voorgaande regeringen, slechts een druppel op een gloeiende plaat.
Er is bijvoorbeeld voor een werkende alleenstaande ouder met 1 kind op Bonaire een bedrag van $1.910 per maand berekend aan minimale kosten van levensonderhoud. Het minimumloon is $825 per maand. Met de kinderbijslag van $40 per maand is het inkomen $865. De gapende kloof tussen maandelijkse inkomsten en uitgaven is $1.076 in 2018. Volgend jaar wordt die kloof kleiner. De verhoging van het minimumloon met 5% levert maandelijks $41,25 op en de verhoging van de kinderbijslag $20. De kloof tussen inkomsten en uitgaven van $1.076 wordt verkleind tot $1.015. De regering noemt dit een “betekenisvolle stap”. De uitkeringen van AOW en onderstand zijn aan deze “betekenisvolle stap” gekoppeld.
Invoering van de andere aangekondigde maatregelen die de positie van de werkende alleenstaande ouder moeten verbeteren, is afhankelijk van de luimen van lokaal bestuur maar ook van de luimen van het landelijk bestuur. Als wij in dit tempo doorgaan duurt het 15 tot 20 jaar voordat de kloof is overbrugd.
De zorgplicht van de regering voor de bestaanszekerheid van de bevolking en spreiding van welvaart is een grondwettelijke (artikel 20 lid 1 GW) taak van de overheid. De regering kan zich aan de invulling van deze zorgplicht niet onttrekken. De bevolking kan en mag niet lijden onder de kwaliteit van het lokale bestuur. Dat gebeurt in Europees Nederland ook niet. Het is de plicht van de regering om in te grijpen als zij meent dat het lokale bestuur niet deugt. In de spiegel kijkend, zou deze regering het niet voldoen aan deze zorgplicht zelf mogelijk kwalificeren als onvoldoende behoorlijk bestuur.
Het gebruiken van situaties waarin gezinnen noodgedwongen $0 aan huisvestingskosten hebben (zie rapport Regioplan over matrifocale meergeneratie familiepatronen en andere overlevings-mechanismen) als argument om geen sociaal minimum vast te stellen, getuigt van een twijfelachtige opvatting van behoorlijk bestuur door de Nederlandse regering zelf.
Bewindslieden hanteren de meest non-valide argumenten. De bevolking zou bijvoorbeeld onvoldoende absorptievermogen hebben. Wij kunnen u verzekeren dat de bevolking van de BES eilanden ruim voldoende in staat is om drie gezonde maaltijden per dag te absorberen. Ook zijn gezinnen in ruim voldoende mate in staat om fatsoenlijke woonruimte te absorberen, en een minimaal noodzakelijk gebruik van water en elektriciteit. Het ontbreekt een groot deel van de bevolking aan inkomsten voor voorziening in basale levensbehoeften, niet aan absorbtievermogen – wat dit ook moge zijn.
Gegeven de reacties van de staatssecretarissen in de commissie Koninkrijksrelaties zal deze regering door de Tweede Kamer moeten worden gedwongen om echt betekenisvolle stappen te zetten om de armoede op de BES eilanden te bestrijden.
Wij verzoeken de Tweede Kamer daarom met klem om de motie uit 2016 te bevestigen en de regering te vragen een wettelijk sociaal minimum vast te stellen op basis van de inmiddels voldoende bekende minimaal noodzakelijke kosten van levensonderhoud. Daarnaast geven wij u in overweging de regering op te dragen om met een concreet uitvoeringsplan de kloof tussen minimum inkomens en sociaal minimum binnen afzienbare termijn echt en betekenisvol te overbruggen.
Saludo kordial – Met vriendelijke groet – Kind regards
Eric Booi, Voorzitter Consumentenbond Unkobon