De doorsnee koopkracht van de bevolking op Caribisch Nederland is in 2016 opnieuw gestegen. De bevolking van Saba ging er met 4,8 procent het meest op vooruit. De stijging op Bonaire en Sint Eustatius was respectievelijk 1,9 procent en 2,4 procent. Mede door de invoering van de kinderbijslag in 2016 verbeterde op alle drie eilanden de koopkracht het meest bij gezinnen met jonge kinderen. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
Vanaf de eerste meting in 2012 is de koopkracht op de eilanden elk jaar toegenomen. Bij een koopkrachttoename groeit het inkomen meer dan het gemiddeld prijsniveau en kunnen meer goederen en diensten worden gekocht. Op Saba steeg de koopkracht elk jaar het sterkst, behalve in 2015. De toename van 4,8 procent in 2016 was de grootste stijging. Het betreft de mediane koopkrachtontwikkeling: van de ene helft van de bevolking steeg de koopkracht met 4,8 procent of meer, van de andere helft groeide de koopkracht minder dan 4,8 procent. In 2016 daalde de koopkracht voor 34 procent van de Sabanen. Op Bonaire en Sint Eustatius piekte de koopkrachtstijging in 2015 met 4,6 procent.
Grootste stijging bij eenoudergezinnen met minderjarige kinderen
Mede door de invoering van de kinderbijslag in 2016 verbeterde de koopkracht vooral voor personen die deel uitmaken van een gezin met jonge kinderen. Bij éénoudergezinnen met uitsluitend minderjarige kinderen steeg de koopkracht het meest: op Sint Eustatius met 8,0 procent, op Bonaire met 6,9 procent en op Saba met 13,1 procent. Alleenstaanden en de partners van een paar zonder kinderen op Bonaire leverden in doorsnee respectievelijk 0,3 procent en 0,5 procent aan koopkracht in.
Ook ouderen op Sint Eustatius en Saba meer koopkracht
Op zowel Sint Eustatius als Saba verbeterde de koopkracht in alle leeftijdsgroepen. Vooral leden van 60-plus huishoudens op Sint Eustatius en Saba zagen hun koopkracht toenemen, als gevolg van in 2016 genomen maatregelen. Zo werden de AOV-uitkeringsbedragen alsook de tegemoetkoming AOV (extra) verhoogd. Daarbij kunnen personen die een onvolledige AOV ontvangen met ingang van 2016 aanvullende AOV vanuit de Onderstand krijgen. Op Sint Eustatius ging de groep 60-plussers er met 6,9 procent op vooruit, en op Saba was de groei 5,1 procent. Op Bonaire bleven de AOV-bedragen ongewijzigd en stegen de prijzen, waardoor deze groep met een koopkrachtdaling van 0,5 procent werd geconfronteerd.
Ook meer koopkracht voor werkenden
De koopkracht van werkenden is in 2016 op alle drie eilanden gestegen. De toename op Saba was met 3,7 procent het grootst. Bonaire en Sint Eustatius volgden met respectievelijk 2,3 en 1,6 procent. Op Sint Eustatius en Saba steeg ook de koopkracht van uitkeringsontvangers. Evenals de AOV-uitkeringen werden op deze eilanden in 2016 de AWW en Onderstand uitkeringen (extra) verhoogd met een opstuwend effect op de koopkracht. Op Sint Eustatius steeg de koopkracht van uitkeringsontvangers met 8,9 procent en op Saba met 7,4 procent. Op Bonaire werden de uitkeringen niet verhoogd. Mede daardoor daalde de koopkracht aldaar met 0,5 procent.
Hoogste koopkrachtstijging onder laagste inkomens
In 2016 zagen alle inkomensgroepen hun koopkracht verbeteren. Op Sint Eustatius groeide de koopkracht van de laagste inkomens met 8,0 procent en op Saba ging het om 6,6 procent. Voor Bonairianen was de toename met 2,2 procent een stuk lager. De huishoudens met het hoogste inkomen gingen er vooral op Saba in koopkracht op vooruit. De helft van deze groep ging er met 3,3 procent of meer op vooruit, terwijl 29 procent te maken kreeg met een daling in koopkracht.
Bronnen:
http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=83551ned
Toelichtingspagina’s:
Koopkrachtontwikkeling
De ontwikkeling van de koopkracht van een persoon, berekend als de voor prijsverandering gecorrigeerde verandering van het bij de persoon behorende gestandaardiseerd besteedbaar inkomen van het huishouden. De (dynamische) koopkracht kan door allerlei oorzaken veranderen. Het inkomen verandert bijvoorbeeld door een algemene of periodieke loonsverhoging, promotie, het aanvaarden van (ander) werk en pensionering. Ook wijzigingen in de huishoudenssamenstelling (een kind gaat het huis uit, partners gaan uit elkaar, enz.) leiden tot een inkomensverandering. In de dynamische koopkrachtontwikkeling zijn al deze veranderingen verdisconteerd.
Invoering kinderbijslag
In 2016 is de kindertoeslag op Caribisch Nederland vervangen door de kinderbijslag. Ieder huishouden met minderjarige kinderen kan vanaf januari 2016 per kind een vast bedrag per maand aanvragen bij de Rijksdienst Caribisch Nederland. De kindertoeslag voorheen werd in de vorm van fiscale aftrek (een vast bedrag per kind en met een maximum van 2 kinderen) op het belastbare inkomen verrekend. Hier kon men gebruik van maken mits het inkomen boven de belastingvrije voet uitkwam. Het nadeel hiervan was dan dat de huishoudens met een inkomen onder de belastingvrije voet hier niet of nauwelijks voor in aanmerking kwamen. Met de invoering van de kinderbijslag is de voorwaarde van inkomensafhankelijkheid losgelaten en krijgen nu alle huishoudens met minderjarige kinderen een vast bedrag per maand.
Extra verhoging uitkeringen
Om bestaanszekerheid te verbeteren en armoede te bestrijden, worden het wettelijk minimumloon en de uitkeringen (AOV en Onderstand) op Caribisch Nederland jaarlijks geïndexeerd op basis van de consumentenprijsindexcijfers (van het derde kwartaal van het jaar voorafgaand aan het jaar waarin de verhoging plaatsvindt) van het CBS. In enkele kwartalen van 2015 was er in Bonaire, Sint Eustatius en Saba sprake van deflatie. Desalniettemin werden het wettelijk minimum loon en de uitkeringen in 2016 extra verhoogd, in Bonaire met 0,9 procent, in Sint Eustatius met 4,0 procent en in Saba met 6,5 procent. Netto komt Bonaire daarmee uit op ongewijzigde bedragen voor het wettelijk minimum loon en de uitkeringen, terwijl deze voor Sint Eustatius en Saba netto met respectievelijk 3,5 procent en 6,1 procent stegen
Aanvullend AOV vanuit onderstand
Vanaf 1 januari 2016 zijn de Beleidsregels Besluit onderstand BES gewijzigd. Hierin is onder meer opgenomen dat AOV-gerechtigden die niet het volledige AOV-bedrag ontvangen, in aanmerking komen voor een financiële tegemoetkoming. Belanghebbende moet dan wel volledig aan de voorwaarden van de Onderstand voldoen. Dit betekent dat getoetst wordt op inkomen en vermogen volgens de voorwaarden van het Besluit onderstand BES.
Tegemoetkoming AOV
In 2016 zijn de tegemoetkomingsbedragen voor de AOV, op basis van nieuw onderzoek (2015) naar de verschillen in prijsniveaus tussen de eilanden, aangepast. Voor 2016 waren de bedragen voor deze tegemoetkoming op Sint Eustatius en Saba respectievelijk vastgesteld op 2 procent en 8 procent van het AOV-uitkeringsbedrag op Bonaire. Bij de nieuwe meting in 2015 lag het prijsniveau op Sint Eustatius 7 procent hoger dan op Bonaire. Het bedrag voor de tegemoetkoming steeg hiermee van 13 dollar in 2015 naar 41 dollar in 2016. Op Saba lag het prijsniveau zelfs 10 procent hoger. Daarmee steeg het tegemoetkomingsbedrag van 51 dollar in 2015 naar 59 dollar in 2016.
Inkomensgroepen
Per persoon is het gemiddelde van het bijbehorende gestandaardiseerde besteedbaar inkomen van het huishouden over 2015 en 2016 berekend. De indeling van de inkomenskwartielgroepen is gebaseerd op deze gemiddelden over 2015 en 2016. Aldus wordt er gecorrigeerd voor regressie naar het gemiddelde.